Το όνομα προκύπτει από την φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας που συνέβη ενώ Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής ή Πρόδρομος βάπτιζε τον Ιησού Χριστό στον Ιορδάνη ποταμό, οπότε εμφανίσθηκε το Άγιο Πνεύμα σαν Περιστέρι και κάθισε στην κεφαλή του Ιησού και ταυτόχρονα ακούσθηκε η φωνή του Θεού να λέει ότι ο Ιησούς ήταν ο γιός του ο Αγαπητός.

Η εορτή των Θεοφανείων γράφεται και σαν Θεοφανίων και είναι επίσης γνωστή σαν Επιφάνεια και Φώτα ή Φωτά ή Εορτή των Φώτων. Γιορτάζουν τα ονόματα Θεοφάνης, Θεοφανία, Θεοχάρης, Ιορδάνα, Ιορδάνης, Ουρανία, Ουράνιος, Περιστέρα, Περιστέρης, Τριάδα, Φανή, Φάνος, Φωτεινή, Φωτεινός και Φώτιος,